Reşat Nuri Güntekin-Anadolu Notları 1-2 (#kom2020)

Reşat Nuri Güntekin, Anadolu Notları, İnkılap Yayınları, 287 Sayfa, 2019

Herkese merhaba. Ocak ayının sonunda geçen sene okuduğum kitaplardan birinin yorumuyla geldim.

Reşat Nuri Güntekin en sevdiğim yazarlardan biri. Romanlarını yıllarca severek okudum. Birkaç yıl önce Leyla İle Mecnun ve Tanrı Misafiri gibi kitaplarıyla onun öykücü yönünü tanıdım ve öykülerini de çok sevdim. Anadolu Notları kitabı ise yazarın denemelerinden oluşuyor. Yazar, bu türde de çok başarılı.

Reşat Nuri müfettişlik görevinde bulunduğu yıllarda Anadolu’yu baştan sona gezmiş ve bu sürede ilginç bulduğu, etkilendiği, aklında yer eden olayları ve kişileri not almış. Sonra bunları kitap yapma fikri gelmiş aklına. Belli başlıklar altında notlarını toplamış. Olaylar kronolojik sırayla değil ve olayların geçtiği yerler genellikle yazılmamış. Sadece konu bütünlüğü esas alınmış.

Biliyorsunuz yazarın kitaplarını İnkılap Yayınevi basıyor. İnkılap Yayınevi’ni ve kitaplarını seviyorum ama işlerini daha iyi yapmaları gerektiğini düşünüyorum. Kitapta o kadar çok yazım hatası vardı ki gözlerime inanamadım. Bunu popüler kitaplar basan basit yayınevleri yapsa çok umursamam ama İnkılap Yayınevi kalitesindeki bir yayınevinden bu hataları beklemem. Yazarın kitabına hiç dokunulmamış, yazıldığı günkü gibi kalmış sanki. Tırnak işareti bile farklı. Bazı kelimelerin yazılışı günümüze göre farklı. Reşat Nuri’nin bazı kitaplarında, kitabın sonunda bir sözlük vardır. Günümüzde kullanılmayan kelimelerin Türkçe karşılıkları verilir. Bu kitapta o da yoktu. Yazarın kitaplarını şimdilik başka bir yayınevinden okumak mümkün değil ama internetten baktım 2026 yılında yazarın telif hakkı düşüyormuş. Bu, isteyen bütün yayınevlerinin Reşat Nuri Güntekin kitabı basabileceği anlamına geliyor. Yazarın bir kitabını Türkiye İş Bankası Yayınları ya da Can Yayınları’ndan okuma fikri beni heyecanlandırdı. Şu an elimde okunmamış birkaç kitabı var. Eğer onlarda da baskı kalitesizliği görürsem yayınevinden başka kitap almayacağım ve yazarın kitaplarının yeni baskılarını bekleyeceğim.  

Ben kitabı beğendim. Neredeyse yüz yıl önce yaşanan olayların bana bu kadar tanıdık gelmesine şaşırdım. İnsanlar, insanlarımız neredeyse hiç değişmemiş. Sadece bugünkü imkânlarımız, yaşam kalitemiz daha iyi, özümüz ise aynı.

Siz hiç Reşat Nuri Güntekin kitabı okudunuz mu? Yazarı sever misiniz? En sevdiğiniz kitabı hangisi? Okumak ister misiniz? Yorumlarınızı bekliyorum. Yeni yazılarda görüşmek üzere.

Yazardan okuduğum diğer kitapların yorumlarına, kitap isimlerini tıklayarak ulaşabilirsiniz:

Akşam Güneşi

Tanrı Misafiri

Leyla ile Mecnun

Harabelerin Çiçeği

ALTINI ÇİZDİKLERİM: 1. Hakiki bedbahtlar, hakiki fakirlere benzerler; sefaletlerini birdenbire açığa vurmaktan utanç duyarlar.

2. Ne yaparsınız, kitabı yazmak gibi satmak da biraz kafa işidir.

3. “Niye kitap okumuyorlar?” demek “Niye piyano çalmıyorlar?” demek gibi bir şeydir. Kafayı kitap okumaya alıştırmak, parmakları piyano çalmaya alıştırmaktan kolay değildir. Ona göre yetişmek, hazırlanmak lazım gelirdi. Okumak, bir kitaptan alınan elemanlarla kendine bir manevi dünya yapmak, onun içinde tek başına yaşayabilmek demektir. Bu, tâ çocukluktan başlamış, uzun itiyatlar ve egzersizler neticesidir.

4. Bir yerde birkaç kitapla yalnız kalmak beni herhangi bir cemiyetten daha fazla eğlendirir.

5. Hikâyeyi anlatan memur galiba Erzincan köylerinden birinde şiddetli bir yağmur sebebiyle bir köylünün kulübesine sığınmış. Adamcağız etrafına bakmış, ikram edecek bir şey bulamayınca:

-Efendi, kusura kalma. Kahvem yok. Sana bari biraz oynayıvereyim, demiş ve türkü söyleyerek oynamaya başlamış.

6. Alaturka müziğin ruh üzerinde üzücü, yıpratıcı bir tesiri olduğunu, insanda yaşamak zevki namına bir şey bırakmadığını söylerler. Ben, bunu birkaç gün bu odada kendime yaptığım tecrübelerde görüp anladım.

7. Bir an kendimi hatırlatmayı düşündüm. Fakat hatıralar gariptir; en umulmazları yaşar, en kuvvetli görünenleri olduğu gibi silinip gider. Çok kere müşterek hatıraları konuşmak için oturanlar, birinin hatırladığı ve hâlâ heyecanını duyduğu şeyi, ötekinin tamamıyla kaybettiğini, yalnız hatır için evet, evet demesine rağmen hiçbir şey hatırlayamadığını görerek hayal kırıklığına uğrarlar.