Dr. Serkan Karaismailoğlu-Beyinde Ararken Bağırsakta Buldum (BCP Mart Raporu)

Dr. Serkan Karaismailoğlu, Beyinde Ararken Bağırsakta Buldum, Elma Yayınları, 286 Sayfa, 17. Basım, 2020.

Herkese merhaba. Bu ay Blogları Canlandırma Projesi etkinliğinin konusu “Tıp Haftası” idi. Ben de konuyla ilgili olarak geçen sene okuduğum ve çok beğendiğim bir kitabı yazmak istedim. Eğer siz de Blogları Canlandırma Projesi etkinliğinin detaylarını okumak ve katılmak isterseniz burayı tıklayabilirsiniz.

“Bağırsaklar ikinci beyindir.” lafını duymuş olmalısınız. Son yıllarda sıkça dile getirilen bu söz bağırsak sağlığına verilen önemi artırdı. Artık insanlar beslenmelerine dikkat ediyor ve bağırsak sağlığı için takviye ilaçlar kullanıyorlar. İşte bu kitap, bu sözün ne anlama geldiğini, bağırsakların neden önemli olduğunu, sağlıklı çalışan bir bağırsağın insan hayatında neleri değiştirdiğini vb. güzelce anlatıyor. Zaten bildiğiniz şeylerin yanında ilk kez öğreneceğiniz bilgiler de okuyacağınızdan eminim. Mesela ben bağırsak sağlığı ile ruh halimiz, psikolojimiz arasındaki ilişkiyi okuyunca çok şaşırdım.

Bu kitap insanın hayatını değiştirebilecek kitaplardan biri. Beslenme konusuna bakış açınızı değiştirebilir. Bir diyet kitabı değil. Size ne yemeniz ne yememeniz gerektiğini söylemiyor ama yol gösteriyor. Herkesin okuması gereken bir kitap.

Esprili diliyle okuması kolay ve keyifliydi. Dili, herkesin anlayabileceği basitlikteydi. Genele hitap eden sağlık kitapları bu şekilde yazılmalı. Latince tıp terimlerini aşırı kullanıp insanı sıkan ve dikkat dağıtan kitaplar, çok kıymetli olsa da herkese ulaşamıyor.

Kitapta Matrix, Yüzüklerin Efendisi, Game of Thrones gibi popüler kültür konularına referanslar vardı. Onları okumak beni gülümsetti. Game of Thrones göndermesini okuyunca kitabın ilk basıldığı tarihe baktım, 2017 yılında çıkmış kitap. Sanki çok daha eski gibi gelmişti bana, uzun yıllardır varmış gibi ama o kadar da eski değilmiş.

Kitaptaki çizim fikrini sevdim ama çizimler daha güzel olabilirdi, daha eğlenceli. Çizimleri yazarın bir doktor arkadaşı yapmış. Daha profesyonel bir ekiple çalışılsaydı daha iyi sonuç alınabilirdi.

Sonuç olarak farkındalık yaratan bu kitabı herkese öneriyorum.

Siz bu kitabı okudunuz mu? Beğendiniz mi? Okumak ister misiniz? Sağlık konusunda sevdiğiniz kitaplar hangileri? Yorumlarınızı bekliyorum. Yeni yazılarda görüşmek üzere.

ALTINI ÇİZDİKLERİM: 1. “Mikroskop insana önemini gösterdi, teleskop ise önemsizliğini.” Manly P. Hall

2. Kitabın sonuna geldiğimizde sıklıkla sorduğumuz “kim” ya da “ne” olduğumuz sorusuna bir cevap bulacağız. Kitabın sonunu bilen bir kişi olarak size en büyük spoiler’ı vereyim: Ne yersen osun.

3. Senden istediğim sadece mutluluk olsaydı hiç seninle uğraşmaz gidip bir buçuk porsiyon İskender yerdim.

4. Lütfen unutmayın, mutluluk sizinle ilgili bir kavramdır, sahip olduklarınızla değil. O nedenle, insanlık olarak her şeye sahip olmaz, her şeyi satın alma sevdasından vazgeçmek, hem kendi mutluluğumuz hem de üzerinde yaşadığımız gezegenin mutluluğu açısından çok büyük bir adım olacaktır.

5. Sadece kalbe giden yol değil, beyne giden yol da mideden geçer.

6. Eğer siz de sıklıkla beyniniz ve kalbiniz arasında kalıyorsanız yapacağınız şey çok basit: Bağırsaklarınızı dinleyin.

7. Çok fazla kilo alan bir kişi, kilolarının kalbinde yapacağı etkiler konusunda ciddi endişeler taşıyabilir. Ya da bir başkası, kışın aldığı fazla kalorilerin, yazın giyeceği bikiniyle hiç de iyi durmayacağı konusunda suçluluk hissedebilir. Ama nedense etrafınızda daha iyi düşünebilmek, zekâsını geliştirmek amacıyla beslenmesine dikkat eden birine pek rastlamazsınız.

8. Her ne kadar siz göbek ya da damarlarınızı dert etseniz de bu durum yediklerinizin en fazla etki gösterdiği yerin beyniniz olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir.

9. Marketten aldığınız tatlı yiyecek ve içeceklerin etiketlerine bakarsanız glukoz, früktoz, sükroz, maltoz, laktoz gibi sonu “oz” ile biten bir sürü kelime görürsünüz. Kelimenin sonuna gelen “oz” eki, Latince kelimelerde şeker isimlerinin sonuna gelen “ose” kelimesinin Türkçe ifade edilmiş hâlidir. O nedenle bir kelimenin sonunda “oz” ekini gördüğünüzde, bu kelimenin çok büyük bir ihtimalle şekerle ilgili bir kelime olduğunu düşünebilirsiniz.

10. Diyabet ile ilgili birçok sıralamanın yapıldığı bu listede, diyabet hastalığında görülen en hızlı artışın Türkiye’de olduğu tescillenmiştir. Bu rapora göre Türkiye’de yetişkin nüfusun yaklaşık %15’i diyabet hastasıdır. Dünya ortalamasının %8,26 olduğunu özellikle belirtelim ki sonumuz çok daha belirgin bir şekilde gözüksün. Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında açık ara birincidir.

11. Beslenme işi sadece zevk doğrultusunda kurgulanacak bir mevzu değildir. Sağlıklı bir kalp-damar sistemi, fiziksel anlamda güzel bir görüntü ama hepsinden de önemlisi performansı yüksek bir beyin için elzemdir.

12. Sadece yavaş yeme davranışını alışkanlık hâline getirmeniz bile düzgün beslenme konusunda çok önemli bir adım olacaktır sizler için.

13. Son dönemde yapılan birçok çalışma, yüksek şekerin Alzheimer hastalığını tetiklediğini öne sürmektedir.

14. “Bir kimse acı duyabiliyorsa canlıdır; lâkin o kimse başkasının acısını da duyabiliyorsa insandır.” Rus atasözü

15. Kirliliğin azalması insanların alerjiye daha yatkın hâle getiriyor.

16. Yüksek oranda çevre kirliliğine maruz kalan ve yaşam standartları çok daha düşük olan Doğu Almanya’da büyümüş çocuklarda astım ve diğer alerjik rahatsızlıkların görülme sıklığı, Batı Almanya’ya göre daha düşük bulunmuştur. Oysa Batı Almanya; ekonomi, çevre ve yaşam koşulları açısından doğuya göre çok daha iyi durumdaydı. Söz konusu çocuklar olduğunda, çok daha düzgün ve steril koşullara sahipti. Ama daha iyi ortamlarda yetiştirilen çocuklar ilginç bir şekilde ilerleyen yıllarda daha çok hasta olmuşlardı.

17. Ailenin büyüklüğü ile alerjik hastalık arasında da bir ilişki bulunmaktadır. Aynı evde yaşayan kişi ve çocuk sayısı ne kadar fazla ise o çocuklarda ileride görülecek astım ve alerji gibi rahatsızlıklar daha düşük sayıda görülüyordu.

18. Erken dönemde mikroplara maruz kalmak çocuğu ilerleyen yaşlarda astım ve alerji gibi konularda daha dayanıklı kılmaktadır.

19. İçinde milyarlarca mikroorganizma var ve sen yanız hissediyorsun.

20. Dünyanın bir yarısı açlıkla mücadele ederken diğer yarısının obezite ile mücadele etmesi insanlığın en özet ifadesi aslında.

21. Bir çalışma, bir kişinin obez olan bir arkadaşının olması, o kişinin obez olma ihtimalini %57 oranında artırdığını göstermiştir.

22. Açıkçası18.yüzyıla kadar tıp ile ilgili kayıtlarda “fazla kilolu olmak” diye bir soruna değinilmemiştir.

23. Eğer bir şeyin zararının farkında olup onu tüketmeye devam ediyorsanız, hiç tartışmaya gerek yok, siz bir bağımlısınız.

24. Sarımsaklı yoğurt o kadar mucizevi bir şeydir ki içine konan her şeyin yenilebilmesine olanak tanır.

25. Yapılan bir çalışma, yoğurt tüketiminin kişinin enerji alımında ve egzersiz durumunda değişiklik olmadan kilo kaybına neden olduğunu göstermiştir.

26. Türkiye’de antidepresan kullanımı son dokuz yılda %160 artmıştır. Ülkemizde her on kişiden biri antidepresan kullanırken kadınlar, erkeklerden iki kat daha fazla antidepresan tüketiminde bulunmuştur.

27. Özellikle son dönemde bağırsaklarımızın önemi arttıkça, bu konuda çok fazla ürün alternatifleri ortaya çıkmaktadır. Söz konusu probiyotikler olduğunda, liderlik kefirde gibi görünmektedir. Kefiri takiben yoğurt, turşu, bazı peynir türleri, sirke çeşitleri gibi çeşitli ürünler bulunmaktadır. Hatta “kambu çayı” gibi bazı coğrafyalara özgü türler de söz konusudur. İçimizdeki faydalı bakterilerin yiyebileceği prebiyotikler ise yer elması, muz, ceviz, mercimek gibi hemen hemen birçok türde gıdanın yer aldığı oldukça geniş bir gruptur.

28. Yerçekimin olduğu bir dünyada düşmek en doğal eylemdir. Seni diğerlerinden ayıran her defasında ne kadar erken ayağa kalktığındır.

29. Avrupa’da 42 ülkenin, 2015 yılı verilerine göre antibiyotik kullanımı sıralamasında ne yazık ki ülkemiz yine birinci sıradadır.

30. Gereksiz kullandığımız her antibiyotik, bir sonraki enfeksiyonda karşımıza daha yüksek bir fatura olarak çıkacaktır. Muhtemelen bu nedenledir ki her yıl yaşadığımız soğuk algınlığı bir önceki yıla göre daha zor geçmektedir çünkü artık karşımızda giderek güçlenen dirençli bakteriler bulunmaktadır.

31. Doktorunuz sizden istemediği müddetçe antibiyotik kullanmayın.