George Orwell-Edebiyat Üzerine

George Orwell, Edebiyat Üzerine, Sel Yayınları, Çevirmen: Yunus Çetin, 165 Sayfa, 1. Baskı, 2018.

Sel Yayınları, George Orwell’ın denemelerini birçok kitapta toplayıp basmış. Edebiyat Üzerine de yazarın zamanında gazetelerde ve dergilerde yayınlanan yazılarından oluşuyor.

Deneme benim en sevdiğim türlerden biridir. George Orwell ise en sevdiğim yazarlardan biri ama maalesef yazarın ülkemizde çıkan deneme türündeki kitaplarını bir türlü çok sevemedim. Bence bunun nedeni kitaplarda toplanan denemelerin çok farklı konuları içermesi. Yazarın anılarından oluşsa ya da edebiyat alanındaki fikirlerini içeren yazıları olsa bayılarak okuyacağıma eminim ama siyasetle ilgili fikirleri de var kitaplarında. Siyasetle hiç alakası olmayan biri olarak bu yazılarda maalesef sıkılıyorum. Konuyla ilgili olanlar beğeniyle okuyabilirler belki.

Yine de kitapta hoşuma giden yazılar oldu tabii. Ancak yazarla tanışmak isteyenler mutlaka önce romanlarından başlamalı.

Yazardan okuduğum diğer kitapların yorumlarına kitap isimlerine tıklayarak ulaşabilirsiniz:

1984

Hayvan Çiftliği

Paris ve Londra’da Beş Parasız

Boğulmamak İçin

Neden Yazıyorum

Kitaplar ve Sigaralar

Balinanın Karnında

Dali'den Karakurbağasına Bazı Düşünceler

Siz bu kitapları okudunuz mu? George Orwell sever misiniz? En sevdiğiniz George Orwell kitabı hangisi? Yorumlarınızı bekliyorum, yeni yazılarda görüşmek üzere.

ALTINI ÇİZDİKLERİM: 1. Her romana incelenmeye değer gözüyle bakıldığı sürece iyi bir roman eleştirisinden söz edilemez.

2. Bir yabanarısı tabağımdaki reçele dadanmıştı, ben de onu ortadan ikiye böldüm. Hiç aldırmadı, kesilmiş yemek borusundan ince ince reçel akarken yemeğine devam etti. Ancak uçup gitmeye kalkışınca başına gelen korkunç şeyin farkına vardı. Çağdaş insanın durumu da tıpkı böyledir. Kesilip atılan onun ruhudur ve belli bir süre, belki de yirmi yıl boyunca, bunun farkına varmamıştır.

3. On dokuzuncu yüzyıla gelindiğinde din çoktan bir yalana, zenginin zengin, yoksulun yoksul kalmasını sağlayan yarı bilinçli bir aygıta dönüşmüştü. Yoksullar çektikleri sefalete razı olmalıydı çünkü tüm bunlar genelde Kew Bahçeleri ile kuyumcu dükkânı arası bir yer gibi betimlenen öteki dünyada telafi edilecekti. Bana senede on bin sterlin, sana da haftalık iki sterlin yeter ama hepimiz Tanrı’nın çocuklarıyız.

4. Pek çok insanın yalnız kaldığında hiç gülmediğini görüyorum. Bir insan yalnız kaldığında gülmüyorsa iç dünyası epey yavan olsa gerektir.

5. Herkesin aciz olduğu zor durumlarda herkes batıl inançlara sahiptir.

6. “Dünyada gerçek bir dâhi ortaya çıktığında, onun kim olduğunu öğrenmek isterseniz şu şaşmaz aşamete, yani tüm ahmakların ona karşı fesat kurmasına bakabilirsiniz.” Jonathan Swift

7. Mutluluğu inandırıcı bir şekilde canlandırabilmek konusunda Dickens’ın modern yazarlar arasında neredeyse eşi benzeri olmayan olağanüstü bir kabiliyeti vardır.

8. Savaş ve Barış’ı ilk okuduğumda herhâlde yirmi yaşındaydım ki insanın hacimli romanlar karşısında gözünün korkmadığı bir yaşta, Tolstoy’un (belki de dört çağdaş roman uzunluğuna denk düşecek üç hacimli ciltten oluşan) kitabına getirdiğim tek eleştiri yeterince uzun olmamasıydı. Bana kalırsa Nikolay, Nataşa Rostova, Piyer Bezuhov, Denisof ve diğerleri sonsuza dek seve seve okunabilecek insanlardı.

9. Kitaplar yedi şilin altı peniye satılsa bile en az beş kitabı bir şilin karşılığında kütüphaneden ödünç alabilirsiniz. Hayatın başka hangi alanında bir şilin karşılığında bu kadar fazla şey satın alınabilir?

10. Bir şey kurulu düzeni altüst ettiğinde ve bunu düpedüz hakaretamiz ya da korkutucu bir şekilde yapmadığında komik olur. Her şaka küçük çaplı bir devrimdir. Mizahı tek bir ifadeyle tarif etmek zorunda kalsak küçük bir çivi üzerinde asılı kalmış saygınlık olarak tarif edebilirdik. Saygınlığı yerler bir eden ve yüksek koltuklarında oturanları-tercihen büyük bir gürültüyle- alaşağı eden her şey komiktir. Düşüş ne kadar büyükse, şaka da o kadar büyüktür. Kremalı turtayı birine atacaksak vaizdense piskoposun suratını hedef almak daha eğlenceli olacaktır.

11. Özgürlüğün tek bir anlamı varsa o da insanlara duymak istemedikleri şeyleri söyleyebilme hakkıdır.

12. İnsan, hayatında basitlikten oluşan büyük alanlar bıraktığı müddetçe insanlığını koruyabilir. Hâlbuki günümüzde ortaya çıkan pek çok yenilik (bilhassa da sinema, radyo ve uçak) daha ziyade insanın bilincini zayıflatmaya, merakını köreltmeye ve genel itibariyle onu hayvanlara yaklaştırmaya yarıyor.

13. Marangoz için kullandığı aletler nasıl vazgeçilmezse yazarın da en öncelikli ihtiyacı rahatsız edilmeyeceğini bildiği iyi ısıtılmış rahat bir odadır. Bu ihtiyaç kulağa o kadar önemli gelmeyebilir fakat ev ortamında yapılması gereken düzenlemeler düşünülürse bu koşulu sağlayabilmek için aslında ciddi bir gelir gereklidir.

14. Kendinde bir şeyler gören genç yazarlara verebileceğim tek tavsiye, hiçbir tavsiyeye kulak asmamalarıdır.

15. “Söylediklerinize hiçbir şekilde katılmıyorum ama onları dile getirebilmeniz için hayatımı feda etmeye hazırım.” Voltaire