Temmuz Ayında Okuduklarım (2022)

Herkese merhaba. Uzun bir aradan sonra birikmiş kitap yorumlarımı yazmaya başladım. Başlıkta "Temmuzda Okuduklarım" diyor ama tam olarak doğru değil çünkü benim okuma tempom çok değişken. Bir ay sadece iki kitap okurken diğer ay ondan fazla kitap okuyabiliyorum. Böyle olunca okuduklarımı aylık olarak yazmak çok orantısız olacaktı. Bir ayın yazısı çok kısa diğer ayın yazısı çok uzun olacaktı. Ben de yazının uzunluğunu eşitlemek için birikmiş kitap yorumlarımdan yazabildiğim kadarını yazmaya karar verdim. 

J. H. Bernardin de Saint-Pierre, Paul ile Virginia, Türkiye İş Bankası Yayınları, Çevirmen: İlkay Atay, 124 Sayfa, 3. Basım, 2021.

J. H. Bernardin de Saint-Pierre’den Paul ile Virginia

Bu kitabı çok uzun yıllar önce üniversitedeyken öğretmenimizden duymuştum. Dünyada yazılmış ilk romantik romanlardan biriymiş. Tanzimat Dönemi’nde ülkemizde çevirisi yapılan ilk kitaplardan biri olduğu için bir dönem edebiyatımızı çok etkilemiş.

Ben kitabı bu yaz okudum ve çok sevdim. “Romantik” kelimesinin hakkını sonuna kadar veriyor. Masum, saf, temiz bir aşk anlatılıyor. Tabii dünya bu kadar temiz olmadığı için gençlerimiz bazı sorunlarla uğraşmak zorunda kalıyorlar. Benim sevdiğim bir klasik oldu. Okumayanlara gönül rahatlığıyla tavsiye ediyorum.

ALTINI ÇİZDİKLERİM: 1. İcatlar ihtiyaçlardan doğar ve çoğu zaman en faydalı olanları en yoksul insanlar tarafından icat edilir.

2. İyi şeyler yapmak ne kadar da zor! Kötülük yapmaksa ne kadar kolay!

3. Mutluluk anlayışım, ilke gereği, tabiatın sunduğu sevinçleri servetin sunabileceklerine tercih etmek ve kendi içimizde bulabileceğimiz bir şeyi dışarıda aramamak gerektiğidir.

4. Bir genç kızın kalbini kazandıktan sonra sevgilisinin ondan isteyebileceği hiçbir şey kalmaz artık.

5. Mutluluk tasvirleri bize keyif verir elbet ama bize bir şeyler öğretenler felaketlerin tasviridir.

6. Sürekli gördüğümüz nesneler hayatın akışını fark etmemizi sağlamazlar; onlar bizimle birlikte fark ettirmeden yaşlanırlar, oysa birkaç yıl boyunca gözden ırak kalmış olup da aniden karşımıza çıkanlar öyle midir, yaşam ırmağımızın ne kadar hızlı aktığını ifşa eden onlardır.

7. Toprağa bir başak tohumu eken kişi, insanlara, onlara kitap veren kişiden daha çok hizmet eder.

8. Kim kitap yazarak insanlara faydalı olmakla övünebilir ki? İnsanlara bilgelik öğütleyen filozofların başına neler geldiğini hatırlayın. Bilgelik öğütlerini mısraların en güzelleriyle süsleyen Homeros ömrü boyunca sadakaya muhtaç bir hâlde yaşamıştı. Söylevleri ve ahlâki değerleriyle Atinalılara öylesine güzel dersler veren Sokrates bizzat o insanlar tarafından yargılanıp zehirle öldürülmüştü. Muhteşem öğrencisi Platon bizzat kendi koruyucusu olan prensin emriyle esarete teslim edilmiş ve bunların hepsinden önce, hayvanları bile kapsayacak kadar geniş bir insanlık anlayışı getirmiş olan Pythagoras, Krotonlular tarafından diri diri yakılmıştı.

9. Gençken aldatırlar, ihtiyarlayınca aldatılma sırası onlara gelir. Dünyayı yöneten evrensel adaletin gereğidir bu. Bir aşırılık daima başka bir aşırılık tarafından dengelenir.

10. Büyük umutlar çok geçmeden yerlerini büyük korkulara bırakır. Şiddetli tutkular ruhu daima tam karşı istikametteki aşırılıklara iter.

11. O yüzden okuyun çocuğum. Bizden önceki bir dönemde yaşayıp yazmış olan bilgeler, kaderin patikalarından bizden önce geçmiş yolculardır. Her şey bizi terk ettiğinde elimizden tutar ve refakatlerini sunarlar bize. İyi bir kitap, iyi bir arkadaştır da.

12. Hayatta öyle korkunç felaketler vardır ve onları en az hak edenlerin başına o kadar sık gelirler ki en bilge olanların dahi ümidi sarsılır.

Murat Menteş-Hakan Karakaş, Tabancalı Kız, Alfa Yayınları, 1. Basım, 2022.

Murat Menteş-Tabancalı Kız

Tabancalı Kız, Murat Menteş tarafından yazılan, Hakan Karakaş tarafından çizilen bir çizgi-roman. Aslında bu proje film olacakmış, hatta yapımcı bile bulunmuş ama pandemi döneminde sektör durunca proje de rafa kalkmış ve kitap olarak basılmış. Bence ileride tekrar filmi çekilebilir çünkü konusu klasik Yeşilçam filmlerinin tadında ama bambaşka yönleri de var. Seyircinin ilgisini çekebileceğini düşünüyorum.

Kapaktaki kız, Türkan Şoray’dan ilham alınarak çizilmiş. Çizer bu konuda şunu yazmış:

“Karakterleri çizerken starları model almak bir çizgi-roman geleneğidir. Mesela Ken Parker, Robert Redford; Juda, Charles Bronson; Dedektif Julia, Audrey Hepburn model alınarak çizilmiştir. Diğer karakterler de size kimi meşhurları çağrıştıracaktır. Bunları sanatsal birer selam olarak alınız.”

Kitapta Türk ve dünya sinemasından tanıdık yüzler buldum. İhsan Yüce, Kahraman Kıral, Haluk Bilginer, Al Pacino benim seçebildiklerim. Yeşilçam filmlerindeki sarışın kötü adam da vardı, maalesef ismini bilmiyorum. Siz de tanıdık birçok yüz bulabilirsiniz.

Kitapta sayfa numarası yok. Sanırım yazar “Elinize aldığınız gibi bitireceksiniz, kaçıncı sayfada kaldığınıza bakmanıza gerek yok.” demek istemiş 😊

Kitabın sonunda Yalın Alpay’ın kitapla ilgili yazısı var.

Kitabın kapağı ve baskı kalitesi müthiş. Fiyatı bana ilk önce çok gelmişti ama kitabı elime alınca hak ettiğini gördüm. En azından dümdüz baskılı romanların bile dünya kadar paraya satıldığı bu dönemde bu kitaba verdiğim paraya acımıyorum.

ALTINI ÇİZDİKLERİM: 1. Şu feleğe borcumuz bitmedi gitti.

Murat Menteş, Garanti Karantina, Alfa Yayınları, Desenler: Murat Yılmaz, 68 Sayfa, 2. Basım, 2021.

Murat Menteş-Garanti Karantina

Çok sevdiğim yazar Murat Menteş’in şiir kitabı Garanti Karantina’nın uzun zamandır baskısı yoktu. Yazar, Alfa Yayınları’na geçince bu kitabı da tekrar basılmış. Böylece kitabı kolayca bulabildim.

Kendine özgü bir kalemi olan, çok farklı romanlar yazan birinin şiirlerinin de klasik şiir anlayışına uygun olması beklenemezdi. Üstelik şiirlerinde o kadar farklı kelimeler kullanmış ki insan onları okumadan önce bir şiirde hayal edemiyor. Mesela sendika, budaklı, poliçeler, reçine, voltaj, optik, mikrodalga fırın, gerilla, mutant, şantiye, kortej, ontolojik gibi…

Ben Menteş’in romanlarını daha çok seviyorum. Farklı şiirler okumak isteyenler kitaba bir şans verebilir.

ALTINI ÇİZDİKLERİM: 1. Allah’ım kaderimi sen yazdın, sen bilirsin

Kalbim oyuncak mı ne, ne kolay kırılıyor?

2. Mütevekkil gettomun ninnisi hüzzam

İnşallah cennette yıllanırız vesselam

3. Biz Türkler kainatı fetihte zorlanırız

Bize hiç yaramadı, astonomiden kopmak.

Lâkin dâhiler dahi aptalca şeyler yapar

Hastalıkla hastayla kolay baş ederiz de

Bir cesede su içirmek zordur muhakkak.

4. Aşk; bedeli ödenir fakat satın alınmaz.

5. “Cennette çocuklara kim şeker dağıtacak?” sorusunun cevabı senin adındır ancak.

6. Istırap va’dediyor beş yıldızlı çelişki

Dilin kemiği yoktur, kalbin var mıdır sanki?

7. Kalpta ilerleyen ok, yüreği çınlatan şok

Âşığın zaafıdır, aşkın kudretinden çok.

Halit Kıvanç, Futbol Bir Aşk, NTV Spor Yayınları, 408 Sayfa, 2. Baskı, 2015.

Halit Kıvanç-Futbol! Bir Aşk

(Kitabı okuyalı üç aydan fazla oldu ama yorumunu ancak paylaşıyorum. Bu bahaneyle geçtiğimiz günlerde vefat eden Halit Kıvanç’a da Allah’tan rahmet ediliyorum. Huzur içinde yatsın. Çok sevdiğim bir isimdi kendisi.)

Halit Kıvanç’ın daha önce televizyonla ilgili anılarını derlediği Telesafir kitabını okumuş ve burada yorumlamıştım. Efsane sunucu Halit Kıvanç’ı çok severim. Futbola bir dönem yoğun ilgi duyduğum için bu kitabını da okumak istedim ama baştan sona okuyamadım. Anlatılan anılar 1950’li, 1960’lı yıllara kadar uzandığı için anlatılan kişilerin çoğunu tanımıyor, anlatılan olayları bilmiyorum. Böyle olunca kitabı okumak benim için yer yer sıkıcı oldu. Eğer nostaljik futbola ilgi duymuyorsanız okumanıza gerek olmayan bir kitap. Futbolu takip eden ve kitap okumayı seven babalarınız için güzel bir hediye olabilir.

Halil Cibran, Ermişin Bahçesi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Çevirmen: Kenan Sarıalioğlu, 51 Sayfa, 14. Basım, 2021.

Halil Cibran-Ermişin Bahçesi

Yazarın Ermiş kitabını yıllar önce (en az on beş yıl olmuştur) okumuş ve beğenmemiştim ama Ermiş o kadar beğeniliyor, okunuyor ki belki de ben anlamadım diye düşünüp devamı niteliğindeki Ermişin Bahçesi’ni okudum. Bunu da sevmedim 😕Ya çeviride sıkıntı var, eserin değerini, kalitesini düşürüyor ya da yazarın kalemi bana hitap etmiyor. Yazardan başka bir kitap okumayı düşünmüyorum.

Bu kitaplar arasında okuduklarınız var mı? Okumak istedikleriniz? Merak ettikleriniz? Yorumlarınızı bekliyorum. Yeni yazılarda görüşmek üzere.